Έρευνες έχουν δείξει ότι όσο πιο νωρίς μπει ένα παιδί σε θεραπευτικό πρόγραμμα (πριν την ηλικία των 2,5 ετών), τόσο μεγαλύτερη θα είναι η βελτίωση των κινητικών, γλωσσικών και γνωστικών του δεξιοτήτων στη νηπιακή και σχολική ηλικία. Για αυτό ακριβώς το λόγο, η Πρώιμη Παρέμβαση με προγράμματα όπως φυσικοθεραπεία, εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, γνωστική ενίσχυση, έχει αποδειχθεί ότι είναι το Α και το Ω στην πρόληψη, στην έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία.

Η κλινική εμπειρία και επιστημονική βιβλιογραφία δείχνει ότι τα νεογνά που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών/δυσκολιών, μπορούν μέσω της Πρώιμης Παρέμβασης (0-2 ετών), να ξεπεράσουν τις δυσκολίες αυτές ή να βελτιώσουν κατά 90% τη κλινική τους εικόνα, ακολουθώντας φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα αμέσως μετά τον τοκετό.

Τα νεογνά υψηλού κινδύνου θεωρούνται τα:

1. πρόωρα νεογνά, καθώς αρκετά συχνά τα follow-up δεν προβλέπουν με ακρίβεια τη πιθανή εμφάνιση ήπιων ή σοβαρών δυσκολιών που εμφανίζονται κατά κόρον στα πρόωρα νεογνά, όπως γλωσσικές και μαθησιακές δυσκολίες.
2. νεογνά που βίωσαν δύσκολο, πολύωρο και με επιπλοκές τοκετό.
3. νεογνά από κύηση με επιπλοκές ή που προέκυψαν από μη φυσιολογική σύλληψη και από γονείς μεγαλύτερης ηλικίας.
4. νεογνά διαβητικής κύησης.
5. νεογνά με επιβαρυμένο κοινωνικό/ιατρικό ιστορικό (λήψη φαρμακευτικής αγωγής, συγγενικό πρόσωπο διαγνωσμένο με ψυχιατρική/νευροαναπτυξιακή διαταραχή.

Στο κέντρο μας διενεργείται προληπτική νεογνολογική εξέταση από εξειδικευμένο παιδιατρικό φυσικοθεραπευτή, σε συνεργασία με παιδίατρο-νεογνολόγο-αναπτυξιολόγο.

• Αν δεν ανήκει το παιδί μου σε μια από τις παραπάνω κατηγορίες, υπάρχουν πρώιμες ενδείξεις που θα πρέπει να με ανησυχήσουν;

Μερικές από τις σημαντικότερες πρώιμες ενδείξεις που ενδέχεται να προμηνύουν μελλοντική εμφάνιση νευροαναπτυξιακών ή και μαθησιακών δυσκολιών είναι:

2 μηνών: Δεν παρακολουθεί ένα κοντινό αντικείμενο με τα μάτια, δυσκολεύεται να ανυψώσει το κεφάλι και τον λαιμό.

4 μηνών: Απουσιάζει το κοινωνικό χαμόγελο, δυσκολεύεται στον οπτικοκινητικό συντονισμό.

6 μηνών: Δυσκολεύεται να καθίσει χωρίς υποστήριξη, να ρολάρει και να μεταφέρει αντικείμενα από το ένα χέρι στο άλλο.

9 μηνών: Δεν μπουσουλάει, δεν μπορεί να στηρίξει μέρος του βάρους του στα πόδια έστω και για λίγα δευτερόλεπτα, δεν μιμείται ήχους και φωνούλες.

12 μηνών: Δεν προσπαθεί σιγά-σιγά να φάει μόνο του, δεν γυρνά στο όνομά του, δεν δείχνει, ενώ δυσκολεύεται να πιάσει αντικείμενα με τον δείκτη και τον αντίχειρα σε κάμψη (λαβή τανάλιας).

1^Ο – 2^Ο έτος: Δεν λέει μικρές λεξούλες, δεν χρησιμοποιεί κουτάλι-πιρούνι, αποφεύγει σταθερά συγκεκριμένες υφές φαγητού, δεν δυσανασχετεί όταν είναι λερωμένο, δυσκολεύεται να ανέβει/κατέβει σκάλες, δεν εμπλέκεται με ενδιαφέρον στο διάβασμα ενός παραμυθιού ή στη κατασκευή ενός πύργου με τέσσερα τουβλάκια, έχει δυσκολίες ύπνου, είναι παθητικό στο ντύσιμο, δεν ανταποκρίνεται όταν το καλούν.

2^Ο – 3^Ο έτος: Δεν αποχωρίζεται σχεδόν ποτέ τη μητέρα του, δεν έχει αναπτύξει σωματογνωσία, δυσκολεύεται να αποχωριστεί τη πάνα, δεν τρώει μόνο του, δεν κάνει παιχνίδι προσποίησης (π.χ. να ταΐσει τη κούκλα), δεν σχηματίζει μικρές προτάσεις με τουλάχιστον τρεις λέξεις, δεν απαντά σε ερωτήσεις «ποιος»-«που»-«πότε»-«τι», δεν λέει το όνομά του και την ηλικία του.

3^Ο έτος και πάνω: παρουσιάζει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου, αρνείται να ζωγραφίσει ή να κόψει με το ψαλίδι, δεν σχηματίζει/αντιγράφει κύκλο, έχει ελαττωμένο μυϊκό τόνο και είναι συχνά αδέξιο, αποφεύγει τις αγκαλιές ή συγκεκριμένες υφές υλικών και ρούχων, εμφανίζει δυσκολίες στην ακολουθία οδηγιών, εμφανίζει δυσκολία στη συναναστροφή με συνομηλίκους, αδυνατεί να αφηγηθεί μια ιστορία παραθέτοντας τα γεγονότα στη σωστή χρονική σειρά. 

O εγκέφαλος έχει τη δια βίου ικανότητα αναδιαμόρφωσης, μέσω της δημιουργίας νέων νευρικών συνάψεων ως αποτέλεσμα συστηματικής επανάληψης. Αυτή η ικανότητα του εγκεφάλου ονομάζεται «νευροπλαστικότητα-neuroplasticity». Σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία, η σταθεροποίηση των νευρώνων (αυτό που ονομάζουμε «θεραπεία»), απαιτεί τουλάχιστον 2,5 χρόνια συστηματικής εξάσκησης. Τα στάδια της νευροπλαστικής θεραπείας, η οποία ακολουθείται στο κέντρο μας, είναι τα εξής:

1.  «Διόρθωση των γενικών κυτταρικών λειτουργιών των νευρώνων και των νευρογλοίων»
   Πρόκειται για το μόνο στάδιο που δεν αντιμετωπίζει ευθέως ‘θέματα καλωδίωσης’ – δηλαδή τη πολύ συγκεκριμένη ικανότητα των νευρώνων να συνδέονται και να επικοινωνούν μεταξύ τους-, αλλά επικεντρώνεται στη γενικότερη υγεία των νευρώνων και των κοινών λειτουργιών που έχουν με άλλα κύτταρα. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου ο εγκέφαλος βρίσκεται σε μια κατάσταση ‘κακής καλωδίωσης’, διότι η λειτουργία των κυττάρων παρεμποδίζεται από κάποια εξωτερική πηγή (όπως, για παράδειγμα, κάποια μόλυνση, τοξίνη βαρέος μετάλλου, φάρμακο ή κακό μεταβολισμό), είτε δεν έχει τροφοδοτηθεί με επαρκείς πηγές, λόγου χάρη μεταλλικά στοιχεία ή βιταμίνες. Για μεγαλύτερο όφελος του ασθενή, η διόρθωση τέτοιων γενικών προβλημάτων συνιστάται προτού προχωρήσει στα στάδια που θα ακολουθήσουν. Το στάδιο της γενικής κυτταρικής επιδιόρθωσης συνδέεται με στενά με τη βελτίωση των συμπτωμάτων του αυτισμού και των μαθησιακών δυσκολιών, αλλά και της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που άρχιζαν να σημειώνουν εξαιρετική πρόοδο, εξαλείφοντας τις τοξίνες και ορισμένα φαγητά στα οποία είχαν ευαισθησία, όπως η ζάχαρη και τα δημητριακά.
2. «Νευροδιέγερση»
   Το φως, ο ήχος, ο ηλεκτρισμός, η δόνηση, η κίνηση και η σκέψη (η οποία όταν συμβαίνει συστηματικά ενεργοποιεί ορισμένα δίκτυα) αποτελούν πηγές διέγερσης. Η νευροδιέγερση, μέσω εξωτερικής υποβοήθησης (όπως η φωτοθεραπεία ή ο διακρανικός μαγνητικός ερεθισμός) και παράλληλα μέσω στοχευμένων γνωστικών ασκήσεων, είναι η δεύτερη φάση της θεραπευτικής διαδικασίας και βοηθά τον εγκέφαλο να παράγει νέα κυκλώματα και να ξεπερνά τη μαθημένη αχρηστία στα ήδη υπάρχοντα κυκλώματα.
3.  «Νευροσυντονισμός»
   Η ισορροπία μεταξύ της διέγερσης των νευρικών δικτύων και της χαλάρωσής τους, επιτυγχάνεται μέσω του νευροσυντονισμού. Άτομα με γνωστικές δυσκολίες δυσκολεύονται να ρυθμίσουν τις αισθήσεις τους και γίνονται συχνά υπερβολικά ευαίσθητοι/ή καθόλου ευαίσθητοι σε εξωτερικά ερεθίσματα. Η ενεργοποίηση του παρασυμπαθητικού συστήματος της χαλάρωσης, υποβοηθά την ανάπτυξη, αποθηκεύει στο σώμα την ενέργεια και αυξάνει τον ποιοτικό ύπνο και ενεργοποιεί το «σύστημα κοινωνικής δέσμευσης», το οποίο μας επιτρέπει να συνδεόμαστε με άλλους ανθρώπους. Η ενεργοποίηση του παρασυμπαθητικού συστήματος είναι απαραίτητη σε κάθε συνεδρία, ενώ η εκμάθηση αντίστοιχων τεχνικών, υλοποιείται στα προγράμματα Mindfulness Kids.
4. «Νευροχαλάρωση»
   Εφόσον επιτευχθεί η νευροχαλάρωση, βελτιώνεται ο ύπνος, μειώνεται η τοξικότητα του εγκεφάλου και αυξάνεται η ικανότητα καθημερινής αυτορρύθμισης.
5. «Νευροδιαφοροποίηση και μάθηση»
   Στο τελικό στάδιο, ο εγκέφαλος έχει εναρμονιστεί και είναι πλέον πιο ήσυχος, γιατί μπορεί να αυτορυθμίζεται. Σε αυτό το σημείο η προσοχή αυξάνεται και ο εγκέφαλος μπορεί να επεξεργαστεί τα ερεθίσματα καλύτερα, δηλαδή να κάνει λεπτές διακρίσεις ή «διαφοροποιήσεις». Τότε θεωρείται έτοιμος για μάθηση